ÖZET

Ülkeler arasındaki ticaretin artmasıyla birlikte deniz yolu taşımacılığına olan talep hızla artmıştır. Türkiye'nin ithalat ve ihracat rakamlarındaki sürekli artış, ülkenin yurtdışından daha fazla ürün almasını ve bunları yurtdışına göndermesini sağlamaktadır. Artan bu ticaret hacmiyle doğru orantılı olarak Türkiye'ye gelen veya transit boğazlardan geçen gemi sayısı da artış göstermektedir. Ancak, gemi sayısındaki bu artış, deniz kazalarının da her geçen gün arttığına işaret etmektedir. Gemi kazalarının sayısındaki artış, ülkemizin karasularında çevresel ve ekonomik riskler oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı Türk karasularında son 10 yılda gerçekleşmiş gemi kazalarının Uluslararası Denizcilik Sözleşmeleri ihlalleri üzerinden inceleyerek sözleşmelerin etkilerini ölçmektir. Gemi personeli tarafından en sık ihlal edilen sözleşmeler detaylı bir şekilde incelenmiştir. Kazaların analiz edilmesi ve elde edilen bilgiler doğrultusunda frekans analizi ve Çok Ciddi Kaza (ÇCK) türü üzerinden Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, COLREG, SOLAS ve ISM kodlarına yönelik ihlallerin kazalara daha fazla etki ettiği STCW kod ve MARPOL’ün etkisinin az olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, 500 GRT altındaki deniz araçlarının Türk karasularında gerçekleşmiş kazalarda daha fazla etkili olduğu çalışmada ayrıca tespit edilmiştir. Bu çalışmanın sonuçları, kazaların önlenmesi ve azaltılması için yetkili denizcilik otoritelerine rehberlik edecek önemli bilgiler sunmaktadır.